Stephane Hessel - Öfkelenin

9 Ekim 2024 Yazar:  
Kategori: İnceleme Kitapları, Kitabiyat

94 Yaşında bir bilgeden özellikle gençlere “!” adlı tokat gibi bir bildiri. , İkinci Paylaşım Savaşı sırasında Fransız direniş hareketlerine katılmış, faşizme karşı mücadele etmiş, işkenceye uğramış, toplama kamplarında kalmış, savaş sonrası Birleşmiş Milletler’de İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nin yazılmasına katkıda bulunmuş ve hayatı boyunca ezilenlerin yanında yer almış bir eylemci, düşünür, arabulucu kimliği ile de birçok sorunun çözümüne katkı sunmuş bir diplomat. Ama her şeyden önemlisi tüm insansızlaşma ve insansızlaştırmaya karşı Aydınlanmanın değerlerini savunan bir yazar.

“Öfkelenin” adlı boyutu küçük ancak etkisi çok yüksek olan bu kitapçığında, Hessel, kapitalizmin bu son aşamasında yarattığı tahribata karşı başta gençler olmak üzere tüm bireyleri Öfkelenmeye kışkırtıyor. Kendi yaşam deneyimlerinden damıttığı düşünceleri ile bir nevi umutsuzluk duvarını kırmaya davet ediyor. Neo-liberal politikaların dünyamızı ne hale getirdiğine, çevre sorunlarına, sosyal adaletsizliğe değin birçok konu da dikkat çeken uyarılarda bulunuyor.

Hessel, kendi yaşamından verdiği ve tarihsel arka planını dünyamızın egemenleri tarafından şekillendirildiği yılların sonucunda öfkelenmesi için birçok neden olduğundan bahseder. Totaliter rejimlerin insanlığa uyguladıkları acımasızlıklar, savaşların yarattığı yoksulluk ve kıyım, kapitalizmin yarattığı sosyal eşitsizlik gibi daha nice neden kuşkusuz Hessel’in öfkelenmesi için yeterli olmuştu. Günümüzün belirsizleşmiş dünyasında Öfkenin nereye kanalize olacağı ve önemi konusunda Hessel şunları söylüyor. “Doğrudur, öfkelenme nedenleri bugün o kadar açık seçik olmayabilir ya da dünya çok karmaşıktır. Kim emir veriyor? Bizi yöneten akımlar arasında bir ayrım yapmak her zaman kolay değildir. Faaliyetlerini açık seçik biçimde anladığımız küçük bir seçkin topluluk yok artık karşımızda. Büyük bir dünyada yaşıyoruz ve böyle bir dünyada ve her şeyin birbirine bağımlı olduğunu hissediyoruz. Bugüne dek görülmemiş bir karşılıklı bağımlılık içinde yaşıyoruz. Ama bu dünyada katlanılması mümkün olmayan şeyler var. Bunları görmek için iyi bakmak, aramak gerekir. Gençlere sesleniyorum: Biraz arayın, bulacaksınız. En kötü tavır kayıtsızlık, ilgisizliktir, “Bir şey yapamam, elimden bir şey gelmez, ben kendi işime bakarım” demektir. Böyle davrandığınızda insanlığı oluşturan temel değerlerden birini yitirirsiniz. Bunun için gerekli olan değerlerden birini, öfkelenme yeteneğini ve bunun sonucu olan siyasal ve toplumsal bir davaya hizmet etme çabasını yitirirsiniz…” (s.39)

Hessel, buradan yola çıkarak çağın sorunlarını teşhis etmeye başlar. Eşitsiz gelişime, emperyalistlerin zorbalıklarına, Filistin sorununa kadar birçok soruna çomak sokan düşünceler ileri sürer. Şiddete karşı barışçıl olmanın insanlık açısından önemli bir erdem olduğuna vurgu yapar.

Ve XXI. Yüzyılı inşa edecek olanlara şu cümlelerle seslenerek son noktayı koyar.

“YARATMAK DİRENMEKTİR. DİRENMEK YARATMAKTIR.”

Fransa’da satışının 2 Milyonu aştığı belirtilen kitapçığın gelirini yazar, yapıtın anlamına uygun olarak, uluslararası alanda mücadele eden sivil kuruluşlarına bırakmış. Tam 25 dile çevrilen kitapçığı Türkçe’ye İsmail Yerguz çevirmiş. tarafından “Aydınlanma Kitaplığı” serisi içerisinde yayımlanan kitabın girişinde, Mustafa Hazım Bayka’nın “Aydınlanma ve Aydınlanma Dizisi” hakkında kapsamlı bir yazısı bulunuyor. Aydınlanmanın tarihçesi ve Türkiye toplumu açısından önemine vurgu yapılıyor. Hemen sonrasında Uğur Hüküm tarafından yapıt ve yazar hakkında bir bilgilendirme amacı taşıyan önsöz kaleme alınmış. Kitabın sonunda ise, Fransızca Basıma Sonsöz başlığı altında, Sylvie Crossman’ın yapıt ve yazar hakkındaki değerlendirmelerine yer verilmiş.

Çağımızın en önemli sorunlarından birisinin eylemsizlik ve tepkisizlik olduğu düşünüldüğünde Hessel’in bu kışkırtıcı metninin önemi daha da büyüyor. Özellikle gençliği yaşadığı çağın sorunları ile yüzyüze getiren Hessel, çözüme giden yolun eylemden geçmesi için gerekli olan şeyin “öfkelenmek” olduğuna vurgu yapıyor.

Öfkelenin/ Stephane Hessel/ Çeviren: İsmail Yerguz/ Cumhuriyet Kitapları/ 56 s.

Serkan Fırtına

SDÜ Güzel Sanatlar Enstitüsü Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Öğrencisi 

Yorumlar

Tek Yorum on "Stephane Hessel - Öfkelenin"

  1. hüseyin günay on Pts, 5th Kas 2024 4:01 pm 

    kitap günümüz insanı için yazılmış.günümüz insanı örgütlenmeden uzak duran,ilgisiz,içine kapalı,okumayan ,araştırmayan,sadece tüketim eyleminde bulunan,aynı zamanda bilgisiz olduğu halde ukala,saldırgan geniş insan topluluğu ve bireyleri gözönünde tutularak,enerjik ve geleceğiyle ağır sorumluluğu bulunan gençlere yazılmıştır.duyarsız insan dünyaya zararlı insandır;insanlığın geleceğine kötülük yapmakla içiçedir.

Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz...
Yorumunuzda avatar çıkması için gravatara üye olmalısınız!